Taalondersteuning in het onderwijs

Dag van de thuistaal: aanbod van de bibliotheek

Waarom een Dag van de thuistaal?

Boekentaal is over het algemeen rijker dan spreektaal. Met de dag van de thuistaal willen we graag  het aanbod van de jeugdbibliotheek van Mechelen in de kijker zetten waarop basisscholen beroep kunnen doen om de thuistaal van leerlingen te verrijken. Naast een uitgebreid Nederlandstalig aanbod, beschikt de bibliotheek immers ook over meer- en anderstalige boeken, materiaal, expertise,… om het lezen en voorlezen in de eigen thuistaal te stimuleren.  Studies tonen immers aan dat de kennis die kinderen hebben van hun moedertaal, een sterke indicator is voor hun ontwikkeling in een tweede taal. Met andere woorden: een rijke thuistaal is dé ideale voedingsbodem voor de verwerving van een tweede taal.

“Om een nieuwe taal te leren heb je het best de thuistaal stevig onder de knie. Ouders spreken dus beter de taal die ze zelf goed kunnen. Zo  krijgen kinderen een goede basistaalvaardigheid en dient de thuistaal als opstapje voor het Nederlands. Daar bestaat nogal wat overtuigend onderzoek over. Prentenboeken bijvoorbeeld zitten vol moeilijke woorden: paddenstoelen, bladeren, eekhoorn … Als een kind de helft van de woorden niet kent, begrijpt het de verhaallijn niet. Maar als de ouders in hun taal het verhaal kunnen vertellen, pikt het kind de Nederlandse woorden beter op, want het kent de verhaallijn al”, aldus Prof. Kris Van den Branden.

Het aanbod van de jeugdbibliotheek vind je hieronder. Heb je vragen rond dit aanbod? Neem dan gerust contact op via jeugd.bibliotheek@mechelen.be of 015 40 44 70 of kom langs in de bib. Meer informatie over taalontwikkeling in een meertalige context vind je op: www.meertaligheid.be

Lezen

In het Nederlands

Ken je het Makkelijk Lezen Plein al? Hier vind je boeken, luisterverhalen en strips die vlot lezen en in een fijne opstelling staan, zodat kinderen niet lang hoeven te zoeken naar een leuk boek. De ideale zoekplaats als een boek kiezen niet vanzelfsprekend is.

Voer je als school een actief taalbeleid en wil je je leerlingen stimuleren om méér te lezen? Dan is Kwartiermakers iets voor jou!

Lezen is cruciaal voor de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en de leesvaardigheid van kinderen neemt enorm toe als ze iedere dag een kwartier lezen. Daarom is vzw Willewete gestart met ‘Kwartiermakers’, een project waarmee ze scholen wil motiveren om iedere dag 15 minuten vrij te maken voor een leesmoment. De kinderen mogen zelf kiezen wat ze lezen: een tijdschrift, een boek, een strip, een informatief werk,… Leesplezier staat voorop.

Een leesritueel van een kwartier lezen per dag krikt het niveau van kinderen snel op. En met een hoger leesniveau worden andere vakken toegankelijker en kunnen kinderen hun talent beter ontwikkelen.

In het schooljaar 2017-2018 namen vier Mechelse scholen deel aan Kwartiermakers. En de bibliotheek hoopt dit aantal nog te verhogen. Daarom ondersteunt de bib scholen die deelnemen aan Kwartiermakers met boekenpakketten die ze zelf naar de school brengt.

Willen jullie volgend schooljaar ook meedoen met Kwartiermakers? Hou dan zeker de website van vzw Willewete in de gaten. In het voorjaar van 2018 kan je je projectaanvraag bij hen indienen. Wens je een Kwartiermakers-boekenpakket? Neem dan gerust contact op met de bib!

In andere talen

Heb je anderstalige leerlingen in je klas? Breng dan zeker eens een bezoekje aan het Taalplein. Hier vind je prenten- en leesboeken in het Frans, Engels, Arabisch en andere talen.

In het taalplein vind je ook de O-mundo collectie, de kleine wereldbibliotheek van de organisatie Iedereen Leest. Deze collectie bestaat uit 20 prentenboeken uit veelgesproken thuistalen in Vlaanderen en Brussel (telkens met een Nederlandse vertaling) en een achtergrondcollectie van drie boeken die thematisch aansluiten bij het project:

• Atlas : een fantastische ontdekkingsreis langs de schatten van de wereld / Aleksandra    Machowiak en Daniel Mizielinski (Lannoo, 2013)
• Chansons du monde: 22 chansons du Brésil au Vietnam (Didier Jeunesse, 2012)
• Mirror / Jeannie Baker (Walker Books, 2010)

Op de website van O Mundo vinden leerkrachten bovendien gratis informatie, de audioversie van de boeken, lestips en didactische en filosofische inspiratie om de boeken in de klas aan te bieden. Je vindt er bij de verschillende boeken ook uitgewerkte tips om meertalige voorleesuurtjes te organiseren.

Tot slot vind je in de bibliotheek ook de Sesam-collectie, kleurrijke prentenboeken waarin diversiteit en verschillende culturen centraal staan. Je vindt deze collectie tussen onze Nederlandstalige prentenboeken. De zoekterm in onze catalogus is ‘Studio Sesam’. 

Voorlezen in de klas

In het Nederlands

Bezoek je onze bib tijdens de Voorleesweek (17-25 november 2018). Dan krijg je  een voorleeskwartiertje cadeau, waarbij één van enthousiaste voorlezer een leuk verhaal voor jouw klas (1^ste kleuterklas t.e.m. 6^de leerjaar) uitkiest.

Wil je graag een creatieve boekenactiviteit organiseren voor je klas? Dan is deelname aan de Jeugdboekenmaand misschien wel iets voor jou! Die vindt elk jaar in maart plaats. Je kan de hele maand in de bib terecht voor een leuk boekenspel, met als afsluiter een voorleeskwartiertje.

Voor beide activiteiten moet je wel op voorhand reserveren. Dit kan via mail, telefonisch of in de bib zelf. 

In andere talen

Heel wat scholen en bibliotheken starten met meertalige en anderstalige voorleesuurtjes. Leerkrachten hoeven natuurlijk zelf geen andere taal te leren om anderstalige voorleesuurtjes te organiseren. Nodig gerust anderstalige voorleesmama’s en –papa’s uit om in de klas in hun moedertaal een verhaal te komen vertellen.

Vind je geen voorleesmama’s – of papa’s die dit zien zitten? Dan kan je bij de Brusselse vzw Onthaalcentrum Foyer gratis een digitale en meertalige vertelkiosk uitlenen. De mobiele kiosk werd ontworpen in de vorm van een kamishibai-theatertje met een digitaal touchscreen bovenop een boekenkast. Via het touchscreen kunnen kinderen op een snelle en makkelijke manier een verhaal in een taal naar keuze kiezen waarbij ze zowel de voorlezer als de prenten te zien krijgen.  De vertelkiosk werd in de eerste plaats ontwikkeld voor kinderen van vluchtelingen om een brug te slaan naar hun thuistaal en identiteit, maar kan ook ingezet worden in de klas, de bib of de naschoolse opvang. Wil je meer informatie? Neem dan gerust contact op met rein.callewaert@foyer.be of patrizia.civetta@foyer.be.

Ben je op zoek naar meer- en anderstalige boeken of wil je graag wat advies omtrent meer- en anderstalig voorlezen? Neem dan contact op via jeugd.bibliotheek@mechelen.be of kom langs in de bib.

Voorlezen buiten de schooluren

In het Nederlands

Op woensdag organiseert de bibliotheek regelmatig voorleesuurtjes in het theatertje. De data en uren vind je hier. Deelname is gratis en ouders hoeven niet te reserveren. Wil je graag wat reclame maken voor onze voorleesuurtjes? Vraag dan gerust enkele flyers aan in de bib.

Elk voorjaar organiseert de bib ook Thee met Boekjes, een voorleesproject aan huis voor kinderen met een taalachterstand. De deelnemende kinderen zitten in de 3^de kleuterklas van een Mechelse school.

Ken jij kinderen die tot deze doelgroep horen en die wel zouden genieten van een voorleesuurtje thuis? Neem dan gerust contact op met de interculturele medewerker van het CLB. 

Kennismaken met de bib

Bibkaart voor leerkrachten

Ben je leerkracht in een Mechelse basisschool of geef je les in het basisonderwijs en woon je in Mechelen? Volg je de lerarenopleiding in Mechelen of loop je stage in een Mechelse basisschool? Dan kan je in de jeugdbib tot 25 kinderboeken tegelijkertijd lenen. Je mag deze boeken bovendien 84 dagen houden. Je kan gratis een bibkaart voor leerkrachten aanvragen via jeugd.bibliotheek@mechelen.be.
Meer info vind je hier.

Bezoek met de klas

Een van de medewerkers van de bib geeft je klas graag een introductie in de bibliotheek. Je krijgt uitleg over welke boeken de bib ter beschikking heeft, hoe je ze (zowel op de website als in de bib zelf) kan opzoeken en wat er in de bib allemaal te beleven valt.

Kom je graag wat vaker langs om boeken uit te kiezen met je leerlingen? Vraag dan gerust een klaskaart aan. Hiermee kan je 60 exemplaren uitlenen die je 84 dagen mag houden. Je kan de bibliotheek met je klas trouwens ook buiten de openingsuren van de jeugdbibliotheek bezoeken. Reserveer gerust een plaatsje via jeugd.bibliotheek@mechelen.be.

Boekenpakketten

Kan je met je klas niet langskomen, maar wil je toch graag boeken lenen? Of wil je graag boeken rond een bepaald thema? Vraag dan gerust een boekenpakket aan. Geef de leeftijd van de leerlingen, het aantal boeken en eventueel het thema door aan een medewerker van de bib. Als het boekenpakket klaar is, kan je het komen ophalen in de bib.

Nascholingstraject Taalbeleidsexpert Basisscholen

Het nascholingstraject “Taalbeleidsexpert” versterkt het taalbeleid van 8 Mechelse basisscholen. Onder begeleiding van het Centrum voor Taal en Onderwijs (KULeuven) ontwikkelen deze scholen een visie op krachtig taalvaardigheidsonderwijs. Ze bouwen procesmatige inzichten op en ervaren hoe ze in de eigen school een taalbeleid kunnen realiseren. Het nascholingstraject loopt tijdens de schooljaren 2015- 2016 en 2016-2017. Dit traject wordt mee ondersteund door de pedagogische begeleidingsdiensten en het Agentschap voor Inburgering en Integratie. 

Inspiratiemap ‘Oefenkans Nederlands voor en door ouders’

De inspiratiemap ‘Oefenkans Nederlands voor en door ouders’ helpt ouderwerkingen en scholen om laagdrempelige activiteiten te organiseren. Elk van deze activiteiten schept kansen voor ouders om Nederlands te oefenen. Dit is het resultaat van een samenwerking met 11 pilootscholen die gedurende een schooljaar verschillende methodieken en materialen uittestten.

De map bevat 26 methodieken met bijhorend materiaal, die op school georganiseerd kunnen worden. Alle ouders kunnen deelnemen aan de activiteiten, zowel ouders die goed Nederlands spreken als ouders voor wie het nog moeilijk is. De methodieken zijn bovendien opgedeeld in verschillende taalniveaus.

De methodieken richten zich in de eerste plaats op ouders met kinderen in het basisonderwijs. In het secundair onderwijs kunnen ze voor de ouders van de leerlingen van de eerste graad gebruikt worden.

Samen Nederlands oefenen op school is samen werken aan ouderbetrokkenheid. Samen Nederlands oefenen is vooral leuk. Bij het samenstellen van de map is de fun-factor niet vergeten!

De interactieve, onlineversie van de map is te raadplegen op de websites van de 3 ouderkoepelverenigingen: GO! ouders, KOOGO en VCOV. Ouderwerkingen en scholen vernemen bij de ouderkoepelvereniging van hun net hoe ze de map kunnen verkrijgen.

Voor meer informatie, contacteer:

• GO! ouders Iris Van Schoorisse, iris.van.schoorisse@g-o.be of 0474 46 61 11
• KOOGO Ann Staes, ann.staes@ovsg.be of 0479 37 51 50
• VCOV Mark Pauwels, mark.pauwels@vcov.be of 0472 29 20 34

De map werd ontwikkeld naar aanleiding van de projectoproep 'Nederlands oefenen'. Het Agentschap Integratie en Inburgering lanceerde deze oproep. De drie erkende ouderkoepelverenigingen GO! ouders, KOOGO en VCOV dienden een project in om informele oefenkansen Nederlands te organiseren op school voor niet-Nederlandstalige ouders. Het goedgekeurde project ging van start in september 2017.