'De heldendood van Sergeant De Bruyne, België en Belgisch-Kongo in de Wereld, Mijnbouw en krachtbronnen in Midden-Afrika …' Ooit prijkten ze aan de wanden van zowat elke lagere school in onze contreien.
Meer dan een eeuw lang waren grote prenten op karton of tussen twee stokken de manier bij uitstek om op school de buitenwereld te verbeelden, in herinnering te brengen, te ontleden of in te prenten. Tussen pakweg 1860 en 1980 hingen meestal drie wanden van elk klaslokaal ermee vol. Leerkrachten werden bijgeschoold om de schoolplaten correct te gebruiken en ook inspecteurs hadden volop oog voor dit lesmateriaal. Dat betekent echter niet dat iedereen er dezelfde kijk op had. De makers van de platen hadden een grote vrijheid en drukten hun eigen visie door. Handelaars importeerden, exporteerden en interpreteerden ze. Ze kleefden er nieuwe titels op en gaven er zo nieuwe betekenissen aan. In de klas werkten de schoolplaten, omdat ze tot de verbeelding konden spreken …
Welk beeld van ‘ons’ Midden-Afrika leverde dit op? Was het een klassiek koloniaal beeld van blanke beschavers, gegeerde grondstoffen en veel exotiek? Tijdens de lezing zoomt Karl Catteeuw in op een tiental prenten, opgediept tijdens jarenlang onderzoek, om de vele betekenislagen bloot te leggen. Je hoeft de schoolplaten over Afrika niet te lezen zoals ze bedoeld waren, en dat maakt ze net zo rijk, ook vandaag nog.
Over de spreker
Karl Catteeuw maakte een doctoraat over schoolwandplaten in het Belgisch lager onderwijs. Hij werkte mee aan een repertorium van Belgische schoolboeken en publiceerde over de rol van jeugdbewegingen in Belgisch Kongo. Daarnaast levert hij regelmatig bijdragen aan wetenschapspopularisering via de website www.ikhebeenvraag.be.
Donderdag 5 mei 2022, 20u
