Een loting is een anonieme trekking uit een groep. In dit geval is dat de Mechelse bevolking.
Het burgerpanel mag niet zomaar een groep van 50 Mechelaars zijn. De groep moet de diversiteit van onze stad weergeven. Zo kan het burgerpanel niet bestaan uit 45 mannen ouder dan 60 jaar, of uit 40 mensen die in dezelfde buurt wonen. Hoe kunnen we een diverse groep samenstellen en toch zorgen dat alles volgens ‘het lot’ gebeurt? Hiervoor werken we in 2 stappen.
Stap 1
We trekken willekeurig 5000 Mechelaars uit het bevolkingsregister. Zij zijn 16 jaar of ouder. Hen nodigen we uit om zich kandidaat te stellen voor het burgerpanel.
Stap 2
Om tot een diverse groep te komen, zouden we opnieuw willekeurig namen kunnen trekken uit iedereen die zich kandidaat stelt. Maar dan houden we geen rekening met de diversiteit van de groep. Stel dat er heel veel vrouwen kandidaat zijn. Als je dan gewoon uit die groep trekt, zullen er veel vrouwen in het burgerpanel zitten. Om dit te voorkomen werken we met categorieën.
Bepalen van categorieën
Eerst bepalen we waarin het burgerpanel divers moet zijn. Zo moet er een goede verdeling zijn naar geslacht, leeftijd, opleiding, herkomst en woonplaats.
Vervolgens kijken we hoe die groepen in de Mechelse of Vlaamse bevolking verdeeld zijn. Die verdeling brengen we in het burgerpanel. Zo woont bijvoorbeeld ongeveer een kwart van de Mechelaars in Mechelen-Zuid. In het burgerpanel moet dus ook ongeveer een kwart van de deelnemers uit die wijk komen.
De deelnemers die zich kandidaat stellen, geven ons deze gegevens. Sommige gegevens halen we uit het bevolkingsregister.
Anonieme lijst
Om dan ‘blind’ te kunnen trekken maken we een lijst waar iedereen een nummer heeft i.p.v. een naam. De gevraagde persoonsgegevens staan ernaast: geslacht, leeftijd, opleiding, herkomst en woonplaats.
Vervolgens verdeeld een computerprogramma de lijst per kenmerk. Het trekt willekeurig het aantal mensen dat we voor dat kenmerk gevraagd hebben.
Het programma trekt mensen willekeurig één voor één, te beginnen met iemand uit de categorie die het minst vertegenwoordigd is (bijvoorbeeld een leeftijdscategorie die minder vertegenwoordigd is in vergelijking met andere leeftijdsgroepen). Het computerprogramma past iedere keer aan welke categorieën dan al ‘vol’ zitten. Het blijft trekken tot de verschillende kenmerken exact de nodige aantallen hebben.
Open-source computerprogramma
Omdat de loting best complex is voor 5 verschillende kenmerken tegelijk, wordt het computerprogramma R gebruikt. Dat is volledig open-source. Iedereen die het gebruikt, kan het programma zien dat er achter zit. Ondanks dat het dus met een computer gebeurt, is de loting volledig transparant.
